‘Mam?’
Ze zit aan tafel de Libelle te lezen.
‘Ja?’
‘Ik wil wat vragen.’
‘Hm.’
‘Ik wil iets vragen, maar niet waar pap bij is.’
Pap zit met de Volkskrant opengeslagen, aan de andere kant van de kamer, op de bank.
‘Wat is er dan?’ Ze kijkt naar me op.
‘Ik denk dat ik ongesteld ben’, fluister ik. ‘Ik heb maandverband nodig.’
‘Waarom denk je dat je ongesteld bent?’
Haar stem verandert. Ook haar houding wordt anders.
Het zit in haar ogen. Ze kijkt me niet meer aan.
‘Niet zo hard. Stil nou.’
Staccato en zo zacht als ik kon zeg ik: ‘Ik….heb….bloed.’
‘Bloed? Waar? Heb je bloed in je onderbroek?’ Ze klinkt krachtiger.
‘Stil mam.’
‘Laat het mij eens zien.’
‘Stil nou. Geef me nou gewoon maandverband.’
‘Ik wil het eerst zien.’
Ze pakt mijn arm en trekt me mee naar de keuken.
Met mijn ogen gericht op het plafond laat ik langzaam mijn broek zakken.
Mam buigt zich zuchtend, bijna kreunend, voorover. Ik voel hoe ze mijn slip naar zich toe trekt.
De grond in de keukenvloer opent zich. Met een razende vaart word ik een put ingetrokken. Ik tuimel. Ik buitel om mijn as.
‘Oh’, constateert mam, ‘het is bijna niets. Ik zal je een inlegkruisje geven’.
Ik ben abrupt weer terug in de keuken.
Ik bedenk hoeveel moeite gedaan het me heeft gekost om mijn gêne te overwinnen en mam te vertellen dat ik ongesteld ben en nu stelt het potverdorie niet eens iets voor.
Het duurde een half jaar voordat mijn volgende menstruatie kwam.
Wat ik niet weet is dat het een half jaar duurt voordat mijn volgende menstruatie komt.
Had ik maar geweten dat het mijn moeders schaamte was die mij de put liet creëren.
In feite gaf ze mij de boodschap dat ik iets beleefde dat er niet mocht zijn.
Het zou nog tientallen jaren duren voordat ik dat in de gaten kreeg.
Ik creëerde een put.
Anderen vertrekken in zo’n situatie naar het plafond, of ze laten zich bijvoorbeeld afschieten naar de maan.
Het zijn manieren om bij pijn, schaamte of ongemak uit een situatie te vertrekken, om er niet meer bij te zijn.
Ik had gewild dat mijn moeder over mijn menstruatie kon praten als over tanden poetsen of touwtje springen.
Mijn beste vriendin had haar eerste menstruatie met haar moeder gevierd.
Ik had gehoopt op ook zoiets. Maar ik had er niet over na kunnen denken wat dat zou kunnen zijn.
Ik dacht niet aan samen een gebakje eten. Of dat mam mij een bemoedigende knipoog van saamhorigheid zou geven. Want ik kon me er niets bij voorstellen.
Niet bij haar.
Ik wilde dat mijn moeder kordaat en sterk zou zijn in plaats van schaamtevol en verlegen.
In de voorgaande jaren meldde ik haar soms dat ik buikpijn had.
Dan keerde ze zich in zichzelf en zei met een geheimzinnige, verlegen stem: ‘Dat komt misschien omdat je een meisje wordt.’
Als ik haar om uitleg vroeg staarde ze zwijgend voor zich uit.
‘Waarom zegt u niet waarop het staat?’, vroeg ik dan kwaad.
Ik wist allang hoe het zat.
Ze leek er niet toe in staat.
Het gaf mij het gevoel dat ik iets beleefde dat er niet mocht zijn.
Ik leerde ervan om over mijn seksualiteit te zwijgen.
Ans Breetveld , traumatherapeut
